So What – minimalistyczny blues z nieoczekiwanymi zwrotami i energetycznym swingiem

“So What”, utwór kultowej formacji Milesa Davisa - The Quintet, po raz pierwszy ukazał się w 1959 roku na albumie “Kind of Blue”. To właśnie ta płyta, uznana za jedną z najważniejszych w historii jazzu, otworzyła nowe drzwi dla gatunku, wprowadzając elementy modalnego podejścia do kompozycji.

“So What”, który otwiera “Kind of Blue”, jest niemal synonimem tego nowego brzmienia. W przeciwieństwie do tradycyjnych kompozycji jazzowych opartych na akordach i zmianach harmonicznych, Davis skupił się na modalnej strukturze utworu. Zamiast ciągłej zmiany akordów, melodia “So What” oparta jest na dwóch skalach pentatonicznych (D doricjański i E doricki), tworząc atmosferę swobody i ekspresji improwizacyjnej.

To właśnie ta minimalistyczna struktura, pozbawiona tradycyjnych schematów harmonicznych, dała muzykom ogromną przestrzeń do improwizacji. Każdy z instrumentalistów - John Coltrane na saksofonie tenorowym, Cannonball Adderley na saksofonie altowym, Bill Evans na fortepianie, Paul Chambers na kontrabasie i Jimmy Cobb na perkusji - mógł swobodnie eksplorować melodię w oparciu o proponowane skale.

Wynikiem tego podejścia jest wyjątkowa dynamika “So What”. Utwór rozpoczyna się spokojnym, prawie hipnotycznym wstępem na fortepianie, który stopniowo rozwija się w intensywne solo saksofonowe Coltrane’a i Adderleya. Improwizacje te, pełne emocji i nieoczekiwanych zwrotów, są wzbogacone o dynamiczne akcenty perkusji Cobba i pulsujący groove kontrabasu Chambersa.

Historia powstania “So What”

“Kind of Blue”, a wraz z nim “So What”, powstały w historycznym momencie dla jazzu. W latach 50. XX wieku gatunek ten przeżywał intensywny rozwój, poszukując nowych form wyrazu i odchodząc od tradycyjnych schematów kompozycyjnych.

Miles Davis, będący liderem formacji The Quintet, był jednym z pionierów tego nurtu. Jego eksperymenty z modalnym podejściem do jazzu, zainspirowane muzyką europejską i awangardową sceną nowojorską, otworzyły drogę dla całego pokolenia muzyków jazzowych.

Album “Kind of Blue” nagrywany był w studiu Columbia Records w Nowym Jorku w marcu 1959 roku. Sesje nagraniowe były intensywne i eksperymentalne, a Davis zachęcał swoich muzyków do improwizacji i swobodnej ekspresji.

Wpływ “So What” na historię jazzu

“So What”, podobnie jak całe “Kind of Blue”, stało się kamieniem milowym w historii jazzu. Minimalistyczna struktura utworu, oparta na modalnych skalach, wpłynęła na rozwój całego nurtu jazzowego zwanego modal jazz.

Utwór ten zainspirował wielu kolejnych muzyków do eksperymentowania z nowymi formami kompozycji i improwizacji. “So What” stało się również jednym z najbardziej rozpoznawalnych utworów jazzowych, a jego melodia jest powszechnie znana nawet osobom, które nie są wielbicielami tego gatunku.

Analiza strukturalna “So What”:

Element	Opis
Melodia:	Prosta i powtarzalna, oparta na dwóch skalach pentatonicznych (D doricjański i E doricki).
Rytm:	Średniotempowy swing, z wyraźnym pulsem perkusji.
Forma:	ABAABA’ - standardowa forma utworu jazzowego.
Improwizacje:	Wyrafinowane i dynamiczne solo saksofonowe Coltrane’a i Adderleya, wspierane przez fortepian Evansa, kontrabas Chambersa i perkusję Cobba.

Podsumowanie:

“So What” to prawdziwy klejnot w koronie jazzu. Minimalistyczna struktura utworu, oparta na modalnych skalach, tworzy atmosferę swobody i ekspresji improwizacyjnej. Improwizacje instrumentalistów The Quintet są pełne emocji i nieoczekiwanych zwrotów, tworząc niesamowite wrażenia muzyczne. To utwór, który zmienił oblicze jazzu i zainspirował całe pokolenia muzyków.